ΑΡΘΡΟ

ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΗΓΕΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

της Αγγελικής Δεδοπούλου

Φοιτήτριας Παντείου

Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης

& Ιστορίας

Ενόψει των εκλογών της 14ης Νοεμβρίου για την ανάδειξη αντιπροσώπων του δήμου, έχει σημασία να κατανοήσουμε τι ακριβώς είναι η τοπική αυτοδιοίκηση και ποιες είναι οι λειτουργίες της. Επίσης, με ποιο τρόπο θα πρέπει να ασκείται η ηγετική πολιτική και πώς πρέπει να ενεργεί ένας τοπικός άρχοντας ως κάτοχος της εξουσίας.
Η τοπική αυτοδιοίκηση και οι αποκεντρωμένες συνελεύσεις είναι οι δύο διακριτές μορφές περιφερειακής αυθεντίας οι οποίες διαμορφώνουν τις σχέσεις κέντρου-περιφέρειας. Όσων αφορά την τοπική αυτοδιοίκηση, υπό την απλούστερη έννοια είναι η κυβέρνηση μιας συγκεκριμένης τοποθεσίας, π.χ. ενός χωριού, μιας πόλης, μιας κωμόπολης, ενός δήμου ή μιας επαρχίας. Πιο συγκεκριμένα, είναι μια μορφή κυβέρνησης που δεν έχει μερίδιο κυριαρχίας και συνεπώς είναι πλήρως υποταγμένη στην κεντρική εξουσία ή σ’ ένα ομοσπονδιακό σύστημα, στην πολιτειακή ή περιφερειακή αρχή. Αυτή η βαθμίδα κυβέρνησης υπάρχει στην πραγματικότητα σε όλο τον κόσμο, τόσο σε ομοσπονδιακά και συνομοσπονδιακά συστήματα όσο και σε ενιαία. Ωστόσο, εκείνο που καθιστά την τοπική αυτοδιοίκηση ιδιαίτερα σημαντική για τα ενιαία συστήματα είναι το γεγονός ότι στις περισσότερες περιπτώσεις αποτελεί τη μοναδική μορφή κυβέρνησης εκτός του κέντρου. Βέβαια, μπορεί να σκεφτούμε ότι η συνταγματική υποτέλεια της τοπικής αυτοδιοίκησης την κάνει να είναι και πολιτικά αδιάφορη, γεγονός όμως που δεν ισχύει. Η ίδια η απανταχού παρουσία της τοπικής αυτοδιοίκησης αντανακλά το γεγονός ότι είναι και διοικητικά απαραίτητη και εύκολα κατανοητή, καθώς βρίσκεται <<κοντά>> στο λαό. Επιπλέον, οι αιρετοί τοπικοί πολιτικοί απολαμβάνουν μια ορισμένη δημοκρατική νομιμοποίηση που τους δίνει ως ένα βαθμό τη δυνατότητα να διευρύνουν τις επίσημες εξουσίες και αρμοδιότητές τους.
Οι κυριότερες λειτουργίες της τοπικής αυτοδιοίκησης είναι οι εξής: α) η συντήρηση και η κατασκευή σχολικών κτιρίων, β) η δημιουργία κέντρων ανοιχτής προστασίας ηλικιωμένων (ΚΑΠΗ), γ) κοινωνικές υπηρεσίες όπως βοήθεια στο σπίτι, κέντρα ημερήσιας φροντίδας ηλικιωμένων κλπ, δ) πολιτιστικές δραστηριότητες και επιμορφωτικές δραστηριότητες, ε) η δημοτική αστυνομία, στ) οι πολεοδομικές αρμοδιότητες και ο χωροταξικός σχεδιασμός, ζ) η ρύθμιση της κυκλοφορίας, πεζοδρομήσεις στο τοπικό οδικό δίκτυο και η λειτουργία κέντρων εξυπηρέτησης πολιτών.
Για να επιτευχθούν με επιτυχία οι παραπάνω λειτουργίες θα πρέπει ο εκάστοτε δήμαρχος να είναι και σωστός ηγέτης. Θα πρέπει πάνω από όλα να είναι άνθρωπος και να συμμερίζεται τα προβλήματα και τις ανάγκες των πολιτών. Κάθε τους ανάγκη να τη βιώνει σαν να είναι η δική του και με κάθε τρόπο να επιδιώκει την επίλυση των προβλημάτων τους. Σήμερα περισσότερο από ποτέ άλλοτε, οι πολίτες χρειάζονται ηγέτες, προσωπικότητες με όραμα για μία καλύτερη και ουσιαστικότερη ζωή, για μία αειφόρο ανάπτυξη των οικονομιών και των λαών, που θα έχουν τη δυνατότητα να εντοπίζουν τους κατάλληλους ανθρώπους με τα ίδια τα πιστεύω και το ίδιο πλαίσιο αρχών και αξιών, που θα μπορούν να τους εμπνεύσουν και να τους καθοδηγήσουν στην επίτευξη του στόχου τους. Η ηγετική ικανότητα αναπτύσσεται και εξελίσσεται, δεν ανακαλύπτεται. Εκείνος που γεννήθηκε ηγέτης θα ξεχωρίσει ούτως ή άλλως. Για να διατηρηθεί όμως στην κορυφή, πρέπει να αναπτύξει τα φυσικά χαρίσματα της ηγεσίας.